İlk elektronik cihaz yapıldı.

Paşabahçe'de rakı ve votka fabrikası kuruldu.

Ulusal Ekonomi ve Arttırma kurumu kuruldu.

Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.

Türk-Fransız münasebetlerinde sıkıntı yaratan konulardan birisi de, Türkiye'deki Fransız misyoner okulları meselesi olmuştur. Türk hükûmeti bu okullarda tarih ve coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından Türkçe olarak okutulmasını istemişti. Fransa bu isteğe karşı çıktıysa da Türkiye'nin kararlı tutumu karşısında, Türk hükûmetinin isteğini kabullenmek zorunda kalmıştır.

Yine Türkiye'nin Adana-Mersin demir yolunu satın almak istemesi ve Türk bayrağı taşıyan Bozkurt adlı gemi ile Fransız bayrağı taşıyan Lotus adlı geminin Midilli açıklarında Ağustos 1926'da çarpışmasıyla ortaya çıkan hukukî sorunlar iki ülke arasında sürtüşme yaratmıştı. Bozkurt-Lotus Davası 1927 yılında Milletler Arası Daimî Adalet Divanı'nda Türkiye lehine sonuçlanmış, demir yolu meselesi de 1929'da yapılan bir anlaşmayla yine Türkiye lehine halledilmiştir.

3 Şubat 1930 tarihinde Türk - Fransız Dostluk Antlaşması imzalandı.

Amerikalı astronomi tutkunu Clyde Tombaugh, 33 cm'lik bir teleskopla Plüton cüce gezegenini keşfetti.

Türk parasının kıymetini koruma kanunu kabul edildi.

Kayaş Kapsül ve İmla Fabrikası, fişek ve tapa kapsüllerinin ülke içerisinde yapılmasını temin etmek için elde edilen tezgâhlarla 1 Mart 1930 tarihinde Ankara'da tesis edilmiştir.

Konstantinopolis ismi, resmi olarak "İSTANBUL" olarak değiştirildi.

Türkiye hükümeti yabancı ülkelerden Türkiye'deki şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını resmen talep etti. Bu tarihten sonra posta idaresi Angora veya Constatinople olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı.

Haile Selasiye kendini Etiyopya imparatoru ilan etti.

(BELEDİYELER KANUNU)

Sultanahmet'te büyük kadın mitingi yapıldı. Türk Kadınlar Birliği'nin düzenlediği mitingde, kadınlara belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınması ve BMM'de kabul edilen Belediyeler Kanunu kutlandı.

Yeni belediye kanunu kabul edildi.

İstanbul, Mecidiyeköy'de likör fabrikası açıldı.

Mahatma Gandhi, İngilizler tarafından tutuklandı.

Hakkari'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 2.514 kişi öldü.

SSCB Hükümeti, yaptığı antlaşmaları, para karşılığı değil, barter; yani değiş tokuş sisteminde yapmıştır. SSCB yaptığı antlaşmalarla Türkiye'nin ürettiği ürünleri almayı kabul ederek, Türk ürünlerine dış pazar oluşturmuştur.

Sovyetlerin kurduğu fabrikalar, Türkiye'de ki ilk tekstil fabrikaları olmuştur ve bu fabrikaların kuruluşu sırasında SSCB'de eğitim gören Türk işçileri ve mühendisleri, kısa zamanda tesisleri çalıştırır hale gelmişlerdir. TC Merkez Bankası da sıkıntılı olan kuruluş sürecini Sovyetlerin yardımı ile atlatmıştır.

Sonraki dönemlerde SSCB, benzer antlaşmalar çerçevesinde,1980'lerin sonuna kadar, Türkiye'de İskenderun fabrikaları dahil olmak üzere, demir çelik fabrikaları, ilk petrol rafinerisi TÜPRAŞ'ı, Mersin ve İskenderun limanları dahil bir çok limanı, ilk Alüminyum fabrikasını inşa etmiş; ziraat sanayisini, tarımı desteklemiş ve bir çok alanda daha Türk halkının yanında olmuştur. Sovyetler sayısı 50 bini geçen Türk mühendisini ve işçisini eğitmiştir.

1930 yılında, İtalya, Doğu Akdeniz'de bir dostluk ve güvenlik sistemi kurma çabası içine girmişti. Kemal Paşa ile Yunanistan Başkanı Elefteros Venizelos'un, beraberce, bu sistemin gelişmesinde olumlu tavırlar alması, Türk-Yunan münasebetlerindeki huzursuzluğu ortadan kaldırmıştır.

10 Haziran 1930'da Ankara'da iki ülke arasında imzalanan dostluk antlaşmasıyla Lozan'dan arta kalan mübadele konusu halledilmiş, komşu ülkeler arasındaki dostane ilişkilerde önemli bir adım atılmıştır.

Türkiye ile Yunanistan arasında, Ahali Mübadelesi Antlaşması imzalanmıştır.

Çakmak ve Kibrit Tekeli, (Di Ameriken Türkiş İnvestment Korpreşön) şirketine 25 yıl süre ile devredildi.

Bu devir karşılığında %6,5 faizle, 10 milyon dolarlık ABD kredisi sağlandı. Para, 14 Haziran 1930'da hazineye girdi.

Sağlanan kredi, Merkez Bankası'nın kurulması için kullanıldı.

1929 Büyük Buhran sürecinde, azınlıkların ve imtiyazlı şirketlerin denetiminde olan Osmanlı Bankasının elindeki yetkiler alınarak bir Merkez Bankası kurulmuştur. Merkez Bankasının kuruluşunun geçekleşmesi, dış baskılar ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle, oldukça sancılı bir süreçle olmuştur.
Banknot ihraç tekeline sahip, sermayesinin yarıdan fazlası devlete ve KİT'lere ait olan, özel hukuk hükümlerine tabiî bir anonim şirket şeklinde, 11 Haziran 1930'da 1715 sayılı kanunla kuruldu.
Tam olarak faaliyete 1 Ocak 1932 tarihinde başlamıştır.

Merkez Bankası'nın sermayesi, 15 milyon TL olup, her biri 100 lira değerinde 150.000 adet hisse senedine ayrılmıştı.
Bu hisse senetleri dört kısma ayrılmış olup,
• (A) serisi devlete,
• (B) serisi millî bankalara,
• (C) serisi millî banka dışında kalan diğer bankalara ve imtiyazlı şirketlere,
• (D) serisi de Türk ticaret müesseselerine ve Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilere tahsis edilmişti.

Merkez Bankası'nın kuruluşuna kadar, Osmanlı döneminde çıkarılmış "Devlet Kaimesi" niteliğindeki kâğıt paralar ülkemizde tedavülde bulunmaktaydı. Cumhuriyet yönetimi, Osmanlı devrinden 158.748.563 liralık kağıt para devraldı.
31 Ekim 1933 tarihinde 274.785 lira olan bu kaimeler, banknot çıkarmak tekeli Merkez Bankası'na verildiğinden, bu bankaya devredilerek, sonrasında tedavülden kaldırılmıştır.

Merkez Bankası'nın kuruluş yasasındaki amacı, 1715 sayılı kanunun ikinci maddesinde belirtildiği üzere, ülkenin ekonomik kalkınmasına yardım etmektir.

1930 yılında Ağrı ili ve civarında Ağrı İsyanı adıyla anılan bir isyan gerçekleşti. İsyanın bastırıldı. İsyana katılanlar Van ili Erciş ilçesi sınırları içerisindeki Zilan Deresi'ndeki köylere sığındılar.

Tütün ve tütün mamulleri üretimi ile satışları devlet tekeline alınmıştır. Bu uygulama Reji idaresinin kaldırılması hususundadır. Tütün 1986 senesinde tekel kapsamı dışına çıkarılmıştır.

1930'lar Japon yayılmasının yeniden canlanışı

Türkiye, Barzani Aşireti'nin lideri ve Mesut Barzani'nin amcası Şeyh Ahmed Barzani önderliğindeki yaklaşık dört ay süren Oramar (Dağlıca-Hakkari) Ayaklanması'nı bastırdı.

Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.

1929 Büyük Buhran yıllarında, ülkenin ve milletin ekonomik kabiliyetlerinin sınırlı olması nedeni ile, o güne kadar süregelen liberalizimden vazgeçilerek "devletçilik" politikaları uygulanmaya başlandı. Mustafa Kemal, bu politikaların faydalarını ummakla birlikte, risk ve zararları da görüyordu. Öngördüğü bir takım olumsuzluklara tedbiren, çok partili sisteme geçerek; hükümetin demokratik bir muhalefet sistemi ile sürekli halde denetimde tutulmasını sağlama gayretine girdi.

Mustafa Kemal, yakın arkadaşı Fethi Okyar'a parti kurmasını teklif etti. Sonucunda Fethi Bey ve Ahmet Ağaoğlu Serbest Cumhuriyet Fırkası kurdular. Bu yeni parti, o günün devletçilik politika ve uygulamalarına karşın, ekonomide libarizmi benimsiyordu ve bu, Mustafa Kemal'in planladığı ve arzu ettiği bir durumdu. Kısa sürede çok büyük bir taraftar kitlesi parti etrafında toplandı. Bilhassa Ege Bölgesinde epeyce bir kitleye hitap etmeye başladı.

CHP hükumetleri karşısında hızlı bir ilerleme gerçekleştiren partiye, gizli bir el tarafından "cumhuriyet karşıtı" gibi görünen kesimler adapte edildi ve parti zor durumda bırakıldı. Gelişmeler üzerine 18 Aralık 1930 tarihinde, kuruluşundan 4 ay sonra parti kendisini feshetmek zorunda bırakıldı.

Ankara-Sivas demiryolu açıldı.

Samsun-Havza-Amasya hattı açıldı.

İzmir'de 5000 liman işçisi greve başladı.

24 Haziran 1923 tarihinde, Vecihi Hürkuş (1896-1969) ve arkadaşları Halkapınar Tayyare Atölyesi'nde "Vecihi K-VI" adlı uçağın imalatına başladı. 28 Ocak 1925 tarihinde, Vecihi Hürkuş kendi yaptığı ilk Türk tipi uçağıyla test uçuşunu gerçekleştirdi.

Beş yıl sonra, 30 Eylül 1930 tarihinde, ilk uçak fabrikasını kurdu. İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Hürkuş, kendi atölyesinde yaptığı uçağıyla Göztepe'den Yeşilköy'e uçtu.

Bundan iki yıl sonra Türkiye'nin ilk sivil tayyare mektebini açtı.

TÜRK MİLLİ SAVUNMA SANAYİİ MARSHALL PLANI ANTLAŞMASI İLE DURDURULMUŞTUR.

Venizelos'un, 27-31 Ekim 1930'da Ankara'yı ziyareti sırasında imzalanan, üç vesikadan oluşan 30 Ekim 1930 tarihli dostluk, tarafsızlık, uzlaşma ve hakem anlaşması Türk-Yunan münasebetlerinin süratle gelişmesini sağlamış ve ileride yapılacak Balkan Antantı'nın imzalanmasına yol açmıştır.

1930 tarihli Türk-Yunan dostluk anlaşması 1830'da bağımsızlığını kazanan Yunanistan'ın, bu tarihten itibaren ortaya çıkan Türkiye üzerindeki emperyalist macera hareketlerine son vermiş olması bakımından önemlidir. 1930 anlaşması ile kurulan dostluk Kıbrıs Meselesi'nin çıkışına kadar devam edecektir.

29 Ekimde yapılan Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan başbakanı Venizelos da katıldı.

Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi 23 Aralık 1930 tarihinde gerçekleştirildi.

Kanunda şu hususlar vardı:

• 30 liraya kadar maaş ve ücretler vergiden muaftır.
• 150 liraya kadar olan maaş ve ücretlerin 30 lirası vergiden muaf, üst tarafı yüzde 10 vergiye tâbidir.
• 600 liradan fazla olan maaş ve ücretlerde yukarıdaki esaslar dahilinde, fazlası için yüzde 24 vergi alınacaktır.
• Tarımda çalışan işçilerle, serbest çalışan işçiler, bu vergiden muaf tutulacaktır.

Yeni buhran vergisinin kabulü, Meclis'te yoğun tartışmaların yaşanmasına sebep oldu. İlk söz alan Rahmi Bey (Sivas) vergi nispetlerine itiraz etti ve nispetlerin adalete daha yakın şekilde tespitinin lâzım geldiğini söyledi. Rahmi Bey bu mütalaasını bir de takrir vermek suretiyle teyit etti.

Yunanistandan kaçak yollarla ve gizlice Türkiye'ye giriş yapan kimselerin hususi kışkırtmaları sonucu meydana gelen; Menemen'deki olaylarda, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki de öldürüldü.

Olay, mütedeyyin kesimlerin Cumhuriyet Türkiyesine bir başkaldırısıymış gibi tezgahlandı.

Kubilay Olayı üzerine Menemen, Manisa ve Balıkesir'de 1 Ocak 1931-9 Mart 1931 tarihleri arasında sıkıyönetim ilan edildi. 29 Ocak 1931 tarihinde Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkum edildi ve karar TBMM'nin onayına sunuldu. 3 Şubat 1931 tarihinde Menemen Olayı hükümlülerinden 27 kişi idam edildi.

Menemen Olaylarında karışıklık çıkaran grubun motivasyonu ve Ankara hükümeti içinde, çıkarları zarar görmüş kimselerin dahli incelenmelidir.

26 Aralık 1934 Menemen'de yapılan Kubilay Anıtı açıldı.